Styk trzech granic, malownicze krajobrazy, niezwykła przyroda, perły architektury, dobra kuchnia i gościnność mieszkańców to powody, dla których warto bliżej poznać powiat zgorzelecki.
Kraina Domów Przysłupowych
Powiat zgorzelecki słynie z oryginalnego budownictwa przysłupowo-zrębowego, tzw. zabudowy łużyckiej. Ta perełka na naszych terenach jest wyjątkowa także na skalę europejską, dlatego nie bez powodu obszar pogranicza polsko-
czesko-niemieckiego jest nazywany Krainą Domów Przysłupowych. Łączą one w sobie zalety słowiańskiej konstrukcji zrębowej i przybyłej z głębi Niemiec techniki szachulcowej. Izba zrębowa została dodatkowo otoczona stojącymi przy niej słupami, na których spoczywa górna kondygnacja lub więźba dachowa. Największe skupisko „przysłupów” można obejrzeć w Gminie Bogatynia. Najbardziej reprezentacyjny jest modelowo odrestaurowany „Dom Zegarmistrza” przy ulicy Waryńskiego 17 w Bogatyni. Za renowację, budynek ten otrzymał nagrodę główną w konkursie „Fasada Roku 2010”. Niezwykle interesującym obiektem jest znajdujący się w Zgorzelcu „Dom Kołodzieja”, w którym obecnie mieszczą się restauracja oraz przytulny pensjonat. Obiekt został translokowany z nieistniejących już Wigancic Żytawskich.
W Sulikowie warto zwrócić uwagę na dwa mieszczańskie barokowe domy o konstrukcji szachulcowej i drewnianych podcieniach. Stanowią one pozostałość dawnej zabudowy śródrynkowej. Jeden z nich, powstały w 1688 r., nazywany „Ostrym Narożnikiem”, był własnością sulikowskich piekarzy.
Zabytki sakralne
Wśród najciekawszych obiektów sakralnych w powiecie warto wymienić m.in. pięknie odrestaurowany kościół św. Bartłomieja w Działoszynie, będący przykładem czeskiego baroku. Można w nim podziwiać bogate zdobienia, drewniany prospekt organowy z 1682 r., polichromowaną ambonę i chrzcielnicę z 1783 r. Kościół konsekrował biskup praski Kaiser. Budowlę wzniesiono pod kierunkiem libereckiego architekta Józefa Kunze.
Kolejne wieki wzbogacały krajobraz pogranicza w nowe budowle sakralne. Dzięki temu, w powiecie zgorzeleckim odnajdziemy dziś zarówno romańską surowość, jak i barokowy przepych.
W panoramie roztaczającej się wokół Mostu Staromiejskiego dominuje monumentalna bryła XIII-wiecznego Peterskirche, największego halowego kościoła w Saksonii. Jest on miejscem chętnie odwiedzanym przez mieszkańców z obydwu stron Nysy, także ze względu na niezwykły klimat odbywających się tu koncertów.
Śladem pałaców i dworków
Na architekturę świecką, oprócz wspomnianego budownictwa mieszczańskiego, składają się kompleksy pałacowo-parkowe i dworki. Do najpiękniejszych należą: łagowski renesansowy dwór, późnorenesansowy pałac w Lasowie, zespół pałacowy z 1591 roku w Żarce nad Nysą, pałac w Kunowie i w Żarskiej Wsi, czy klasycystyczny pałac z przełomu XVIII i XIX wieku w Sławnikowicach. Jednak najbardziej okazałym obiektem w powiecie jest barokowa, magnacka rezydencja z XVIII w. z przypałacowym parkiem w Radomierzycach, która przed 1945 rokiem była siedzibą ewangelickiej fundacji Joachimstein, założonej przez Joachima Zygmunta von Ziegler-Klipphausena. W rezydencji, uchodzącej wówczas za najpiękniejszą budowlę pałacową Górnych Łużyc, wielokrotnie gościli królowie oraz inne ważne osobistości. Dużo skromniejsze, ale równie urokliwe pałacyki można obejrzeć także w Łomnicy, we wsi Ksawerów niedaleko Zawidowa czy w Kostrzynie. W Zgorzelcu, na tzw. Dolnym Ujeździe, przy ulicy Francuskiej znajduje się dworek z 1730 roku, będący dawniej siedzibą rodziny Raschke.
